Do Sejmu wpłynął projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, przewidujący m.in. umożliwienie pracodawcom przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników oraz wprowadzający regulacje dotyczące pracy zdalnej.
Kontrola trzeźwości pracowników
Zgodnie z projektem ustawy pracodawca będzie miał możliwość wprowadzenia kontroli trzeźwości pracowników, jeżeli będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub ochrony mienia. Kontrola trzeźwości oznacza w tym przypadku kontrolę na obecność w organizmie pracownika alkoholu lub innych środków działających podobnie do alkoholu.
Wprowadzenie kontroli trzeźwości w zakładzie pracy ma być ustalone w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy. Jednocześnie konieczne będzie określenie jaka grupa pracowników będzie objętych kontrolą trzeźwości, jaki będzie sposób przeprowadzania kontroli (w tym rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli), a także jaki będzie czas i częstotliwość jej przeprowadzania. Jeżeli okaże się, że w organizmie pracownika wykryto obecność alkoholu, pracodawca będzie miał obowiązek niedopuszczenia takiego pracownika do pracy. Dopiero na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczonego do pracy badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego.
W obecnym stanie prawnym obowiązek niedopuszczenia pracownika do pracy istnieje wtedy, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się w pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy. Zgodnie z treścią przepisu art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 26 października 1982 roku – o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. 1982 Nr 35 poz. 230 z późn. zm.) – na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej, a także na żądanie pracownika, badanie stanu trzeźwości tego pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego. Pracodawca, co do zasady, nie może samodzielnie zbadać pracownika, ponieważ uznaje się, że wynik takiego badania stanowi informację wrażliwą – dotyczącą stanu zdrowia pracownika.
W projekcie ustawy czytamy, że pracodawca będzie uprawniony do kontrolowania trzeźwości nie tylko pracowników, ale także osób wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy np. umów zlecenia, czy umów o dzieło, a także osób prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą.
Praca zdalna
W projekcie ustawy zaproponowano następującą definicję pracy zdalnej: „Praca może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość”.
Uzgadnianie warunków pracy zdalnej następować będzie przy zawieraniu umowy o pracę albo już w trakcie zatrudnienia. Powyższe może nastąpić z inicjatywy pracodawcy albo na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej. Pracownik musi dysponować odpowiednimi warunkami lokalowymi i technicznymi umożliwiającymi wykonywanie pracy zdalnej.
W poszczególnych przypadkach pracodawca będzie musiał uwzględnić wniosek pracownika o świadczenie pracy w trybie zdalnym. Nastąpi to wtedy, gdy będzie to możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika, a wnioskującym pracownikiem będzie:
- kobieta w ciąży,
- osoba wychowująca dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia,
- osoba sprawująca opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadających orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Na pracodawcy ciążyć będą dodatkowe obowiązki, takie jak:
- zapewnienie pracownikowi wykonującemu pracę zdalną materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej;
- zapewnienie instalacji, serwisu, konserwacji narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej lub pokryć niezbędne koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych, niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, a także pokryć koszty energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej;
- pokrycie inne kosztów związanych z wykonywaniem pracy zdalnej, jeżeli zwrot takich kosztów został określony w porozumieniu, regulaminie, czy poleceniu;
- zapewnienie pracownikowi wykonującemu pracę zdalną szkolenia i pomocy technicznej niezbędnej do wykonywania tej pracy.
Jakie prace nie będą objęte trybem zdalnym?
- szczególnie niebezpieczne,
- w wyniku których następuje przekroczenie dopuszczalnych norm czynników fizycznych określonych dla pomieszczeń mieszkalnych,
- z czynnikami chemicznymi stwarzającymi zagrożenie, o których mowa w przepisach w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem czynników chemicznych w miejscu pracy,
- związane ze stosowaniem lub wydzielaniem się szkodliwych czynników biologicznych, substancji radioaktywnych oraz innych substancji lub mieszanin wydzielających uciążliwe zapachy,
- powodujące intensywne brudzenie.
Projekt wprowadza też możliwość okazjonalnego świadczenia pracy zdalnej w wymiarze 24 dni w roku kalendarzowym – na pisemny lub elektroniczny wniosek pracownika.
Autorką tekstu jest aplikantka radcowska Joanna Paprocka
Fotografia objęta jest wolną licencją i pochodzi z serwisu Pexels