Fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na ich rzecz. Jako osoba prawna fundacja rodzinna sama odpowiada za swoje zobowiązania, a w określonych przypadkach – także za zobowiązania fundatora.
Kim jest fundator? Fundatorem fundacji rodzinnej może zostać wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, która złożyła oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie. Fundator jest więc założycielem fundacji rodzinnej, który zobowiązany jest wnieść mienie na pokrycie funduszu założycielskiego fundacji o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100.000,00 zł.
Fundacja rodzinna odpowiada solidarnie z fundatorem za jego zobowiązania powstałe przed jej ustanowieniem, w tym z tytułu obowiązku alimentacyjnego. Solidarna odpowiedzialność oznacza, że wierzyciel fundatora może żądać spełnienia całości lub części świadczenia od fundatora i fundacji łącznie lub od każdego z nich z osobna aż do momentu całkowitego spełnienia świadczenia, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z nich zwalnia drugiego. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.
Fundacja rodzinna odpowiada także za wykonanie powstałego po jej ustanowieniu obowiązku alimentacyjnego obciążającego fundatora. Co do zasady uprawniony do alimentów może prowadzić egzekucję z majątku fundacji rodzinnej dopiero, gdy egzekucja z majątku fundatora okaże się bezskuteczna. Niemniej jednak nie ma przeszkód do wniesienia powództwa przeciwko fundacji rodzinnej zanim dojdzie do bezskuteczności egzekucji z majątku fundatora.
Odpowiedzialność fundacji za zobowiązania cywilnoprawne fundatora ograniczona jest do wartości mienia wniesionego przez fundatora według stanu z chwili wniesienia i według cen z chwili zaspokojenia wierzyciela. W przypadku zaś, gdy fundacja spełniła zobowiązanie fundatora, przysługuje jej – w granicach dokonanej zapłaty – tzw. roszczenie regresowe wobec fundatora.
Zaznaczyć należy, że w sytuacji, gdy dług fundatora powstał w czasie istnienia fundacji, wyżej wskazane regulacje nie znajdą zastosowania – za wyjątkiem zobowiązań alimentacyjnych fundatora. W takim przypadku, w zależności od okoliczności faktycznych danej sprawy, należy rozważyć możliwość skorzystania z tzw. skargi pauliańskiej.
W przypadku zaległości podatkowych fundatora powstałych przed utworzeniem fundacji rodzinnej, fundacja odpowiada za te zaległości całym swoim majątkiem do wartości majątku wniesionego przez fundatora do fundacji.
Autorką tekstu jest aplikantka radcowska Kamila Panek
Fotografia objęta jest wolną licencją i pochodzi z serwisu Pexels